Uitgelezen?! juni 2018

Een onderwerp dat me altijd heeft geïnteresseerd en nog altijd interesseert, is de grens tussen fictie en realiteit. Sprookjes vallen onder verzonnen verhalen, maar toch kunnen we ons allemaal iets voorstellen bij een pratende krab op de bodem van de oceaan. Of een beest dat in een pak danst met een mooie vrouw, of een huisje van snoep diep in het bos. Nemen we als lezer van deze verhalen tijdelijk aan dat de realiteit omgebogen wordt, of dat er een unieke realiteit bestaat van kaft tot kaft? En hoe komt dit soort verhalen tot stand? Iemand moet met zijn of haar begrippenapparaat, referentiekader en inbeeldingsvermogen (fantasie?) zoiets toch maar mooi bedenken. Recentelijk werd ik opnieuw aan het denken gezet over deze grens tussen fictie en non-fictie, toen de plannen voor de Literaire Salon voor het najaar van 2018 concreet werden.

Wederom mag ik gedurende twee avonden een boek uitdiepen, samen met een enthousiaste club lezers. Dit keer hebben we gekozen voor het boek Congo van David van Reybrouck. Van Reybrouck (1971) is naast schrijver van non-fictie, theater en poëzie ook cultuurhistoricus en archeoloog. Het grootste literaire succes dat hij behaalde, was met Congo. Voor dit werk ontving hij onder meer de Libris Geschiedenisprijs 2010 en de AKO Literatuurprijs in 2010. In 2014 werd de Gouden Ganzenveer aan Van Reybrouck uitgereikt, vanwege zijn grote betekenis voor het geschreven en gedrukte woord in de Nederlandse taal.

Voor het schrijven van Congo heeft Van Reybrouck gebruikgemaakt van zeldzaam archiefmateriaal en baanbrekend onderzoek, maar karakteristieker zijn misschien de honderden gesprekken die hij met Congolezen voerde. De ooggetuigenverslagen omhelzen een grote diversiteit aan bronnenmateriaal: kindsoldaten, rebellenleiders, smokkelaars, ministers en maniokverkoopsters. Al deze verslagen zijn ingebed in de geschiedenis van het land zelf, die een solide en feitelijke basis vormt voor de wellicht minder feitelijke (objectieve?) ooggetuigenverslagen.

Koen Peeters schreef het boek De mensengenezer, in recensies ook wel omgedoopt tot De Grote Congoroman. In mei 2019 is Peeters te gast in Venray tijdens een schrijversbijeenkomst. Ook in zijn werk komt het koloniale verleden naar voren, maar er wordt ook aandacht besteed aan het rusteloze verlangen naar het onbekende. Tijdens de bijeenkomsten van de Literaire Salon zal de non-fictieve roman Congo centraal staan en ik hoop dat de boekkeuze aanleiding geeft tot het lezen van De mensengenezer, en het bezoeken van de schrijversbijeenkomst in mei 2019. Wie weet is dan ‘in het echt’ waar te nemen waar de grens tussen feit en fictie zich begeeft.

De Literaire Salon zal eind dit jaar plaatsvinden op donderdagavond 1 en donderdagavond 29 november, van 19.30 uur tot 21.30 uur. Als u meer wil weten, of als u zich op wil geven voor deelname, kijk dan op de site van het Literair Café Venray of de Bibliotheek.