Uitgelezen?! november 2023

November

De afgelopen maand oktober was de natste maand die ooit in ons land is gemeten. Maar in de maand november komt meestal ook veel neerslag naar beneden vallen. De oogsten zijn binnengehaald, het varken is geslacht, de inmaak naar de kelder gebracht, de kerstdagen komen eraan. Zo was het in vroeger dagen. De maand november heeft iets droevigs over zich, iets melancholisch. Dat begint in de katholieke traditie al in het begin van de maand met Allerzielen op 2 november: de gedenkdag voor de overledenen. Er worden bloemen op het graf gelegd en er wordt gebeden voor de doden. In de donkere dagen van de late herfst en de komende winter zoeken mensen de warmte op van thuis bij de kachel of open haard.

In de popmuziek wordt regen nogal eens in verband gebracht met een gestrande liefde. Bekend in ons land is uiteraard ‘Ritme van de regen’ van Rob de Nijs. Andere titels zijn: Who’ll stop the Rain; Purple Rain; Singing in the Rain; Crying in the Rain; Raining in my Heart. Smartlappen waar de tranen vanaf vloeien als regendruppels die van de bomen druipen of langs de ruiten sijpelen. De popgroep Guns ‘n Roses uiten hun liefdesverdriet met het nummer ‘November Rain’.

So if you want to love me
Then darlin’ don’t refrain
Or I’ll just end up walkin’
In the cold November rain

Wat ik in dit verband niet onvermeld kan laten is een verwijzing naar de klassieke muziek: Frédéric Chopin Prelude, Op. 28, No. 15, ook wel bekend als de “Regendruppelprelude”. Hier suggereert de muziek geen liefdesverdriet maar de rust van het ritme van regendruppels die tegen je ruiten tikken of op je tentdak vallen.

Ook in de poëzie is reeds lang de relatie gelegd tussen koude regen in november en de gemoedstoestand van de schrijver. In het bekende gedicht ‘November’ van J.C. Bloem zien we al in de eerste strofe het verband tussen de regen in november en het droevige hart vol pijnen van de dichter. Wat in de laatste twee regels nog eens nadrukkelijk tot uiting wordt gebracht; de mooiste regels van het gedicht.

NOVEMBER

Het regent en het is november:
Weer keert het najaar en belaagt
Het hart, dat droef, maar steeds gewender,
Zijn heimelijke pijnen draagt.

En in de kamer, waar gelaten
Het dagelijks leven wordt verricht,
Schijnt uit de troosteloze straten
Een ongekleurd namiddaglicht.

De jaren gaan zoals zij gingen,
Er is allengs geen onderscheid
Meer tusschen dove erinneringen
En wat geleefd wordt en verbeid.

Verloren zijn de prille wegen
Om te ontkomen aan de tijd;
Altijd November, altijd regen,
Altijd dit lege hart, altijd.

J.C. Bloem

Om van te huilen, zo mooi!

André Leijssen